Władysław Ludwik Anczyc

Kraków Pochodził ze szlacheckiej rodziny saskich emigrantów von Anschütz, która osiedliła się w Polsce na początku XVIII wieku. Wyłączając kilkuletni pobyt w Warszawie (1858–1867), Władysław Ludwik Anczyc swoje życie związał z Krakowem. W 1847 r. uzyskał tytuł magistra farmacji Uniwersytetu Jagiellońskiego, przez krótki czas tam też był adiunktem w Katedrze ChemII i Farmacji. Karierę naukową porzucił jednak na rzecz literackiej. Pisał od czasów szkolnych. Jest autorem wierszy, dramatów i obrazów scenicznych, sztuk dla dzieci, librett operowych. Tłumaczył i opracowywał utwory innych autorów, współpracował z czasopismami i z Encyklopedią powszechną Samuela Orgelbranda, wydawał periodyki ludowe „Kmiotek” i „Wędrowiec”. Zaangażowany w ruchy wolnościowe, brał udział w powstaniu krakowskim 1846 r. (potem więziony przez kilkanaście miesięcy), pisał teksty patriotyczne o tematyce historycznej, towarzyszące później powstańcom styczniowym, m.in. popularny cykl Pieśń zbudzonych (1863). Wczesne utwory Anczyca to głównie dramatyczne obrazki ludowe, wystawiane i wydawane w Krakowie, z muzyką Piotra Studzińskiego i Władysława Rzepki – Chłopi arystokraci (1849), Łobzowianie (1854), Flisacy (1855) i Błażek opętany (1856). W następnych latach tworzył głównie dzieła o tematyce historycznej, m.in. obraz ludowy pt. Emigracja chłopska (1876, z muzyką K. Hofmana i W. Rzepki) – utwór będący swoistą syntezą dramatopisarskiej pracy Anczyca, obrazek historyczno-ludowy Kościuszko pod Racławicami (inspirowany Bitwą racławicką T. Lenartowicza, 1880, z muzyką K. Hofmana) oraz Jan III Sobieski (1883, kantata historyczna W. Żeleńskiego). Za sprawą Anczyca na polskiej scenie zaistniały palące wówczas zagadnienia historyczne, społeczne, a także problemy wsi polskiej. Władysław Ludwik Anczyc został w 1875 r. właścicielem drukarni w Krakowie, którą po nim rozbudował i prowadził jego syn Wacław Zygmunt, a później wnuk Władysław.