O utworze

Psalm o Gwieździe

AkompaniamentAkompaniament

Kolekcje Muzyka w czasach cenzury

Obok Psalmu stojących w kolejce, wykonywany przez Krystynę Prońko (ur. 1947) oraz Teresę Haremzę (1952–1996) protest song Psalm o Gwieździe stał się jednym z najbardziej przejmujących fragmentów Kolędy-Nocki – musicalu z muzyką Wojciecha Trzcińskiego i librettem Ernesta Brylla, w reżyserii Krzysztofa Bukowskiego (1950–2001), wystawionego 18 grudnia 1980 r. na deskach Teatru Muzycznego w Gdyni i będącego żywą reakcją świata artystycznego na wydarzenia Sierpnia ’80. Twórcy spektaklu nie stronili także od aluzji do mających miejsce dziesięć lat wcześniej, w grudniu 1970 r. tragicznych zajść na Wybrzeżu.

 Psalm o Gwieździe wzmagał przyjętą przez autorów jasełkową konwencję Kolędy-Nocki. Na scenie, której tło stanowiły ramiona stoczniowych dźwigów, stopniowo formujących się w kształt orła, pojawiał się Archanioł trzymający w dłoniach betlejemską gwiazdę z napisem „Solidarność”. W Psalmie o Gwieździe wzywano ludzi żyjących w PRL-owskiej rzeczywistości – także tych biednych, samotnych, obłąkanych i przerażonych, do podążania za światłem betlejemskiej gwiazdy („pójdźcie za naszą Gwiazdą / pójdźcie w jasności jasność”). Po wybrzmieniu utworu aktorzy – burząc konwencję czwartej ściany, czyli symbolicznej granicy oddzielającej ich od publiczności – schodzili ze sceny do widzów, by podzielić się wigilijnym opłatkiem.

 Kolęda-Nocka została obwołana polskim Hair. Po wprowadzeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 r. zakazano wystawiania musicalu. Zniszczono także wszystkie istniejące dekoracje i kostiumy, by spektaklu nigdy nie udało się ponownie wystawić.

Tekst

1. Wszyscy, coście dziś biedni,
co jecie chleb powszedni,
pójdźcie za naszą Gwiazdą,
pójdźcie w jasności jasność.

2. Ci, co gorzko płaczecie,
ci, co drogi nie wiecie,
pójdźcie za naszą Gwiazdą,
pójdźcie w jasności jasność.

3. Ci, co jesteście sami
od bólu obłąkani,
pójdźcie za naszą Gwiazdą,
pójdźcie w jasności jasność.

4. I wy, co bez uśmiechu,
i wy z brudu i grzechu,
pójdźcie za naszą Gwiazdą,
pójdźcie w jasności jasność.

5. I maleńcy nieważni,
i żyjący w bojaźni,
pójdźcie za naszą Gwiazdą,
pójdźcie w jasności jasność.

6. I wy, życiem zmęczeni,
otępieni cierpieniem,
pójdźcie za naszą Gwiazdą,
pójdźcie w jasności jasność.

7. Niech to światło ogromne
stanie się naszym domem,
niech w promieniach tej gwiazdy
ręce ogrzeje każdy.

8. Niech odetchnie wolnością
pod jasności jasnością.
Pójdźcie za naszą Gwiazdą,
pójdźcie w jasności jasność.

Słowa

Ernest Bryll

Studiował na Wydziale Filologii Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Jeszcze przed ukończeniem studiów (1956) rozpoczął współpracę z czasopismami o tematyce społecznej i kulturalnej: pisał do „Po Prostu”, „Sztandaru Młodych”, wszedł do zespołu redakcji „Współczesności”. Jako poeta zadebiutował w 1958 r. tomikiem Wigilie wariata, jednak jego twórczość zyskała rozgłos kilka lat później,...
Więcej

Muzyka

Wojciech Trzciński

Po ukończeniu średniej szkoły muzycznej w klasie gitary wstąpił na Uniwersytet Warszawski, gdzie studiował na Wydziale Geografii. Udzielał się w artystycznym ruchu akademickim – założył teatrzyk Piwnica u Hohonia, dla którego pisał piosenki, sam także je wykonywał. W 1969 r., gdy zadebiutował na Kiermaszu Piosenki Studenckiej w warszawskim klubie...
Więcej

Opracowanie

Kuba Stankiewicz

Od wielu lat należy do ścisłej czołówki polskich pianistów jazzowych. W drugiej połowie lat osiemdziesiątych grał z zespołem Jana Ptaszyna Wróblewskiego, później z kwintetem i kwartetem Zbigniewa Namysłowskiego. W latach 1987-1990 studiował w Berklee College of Music w Bostonie (dyplom w klasie fortepianu), zdobywając Nagrodę Oscara Petersona. Był półfinalistą...
Więcej

Utwór znajdziesz tutaj

Akompaniamenty

Przejdź na stronę MULTIMEDIA z nagraniami wybranych utworów oraz akompaniamenami.

Przejdź do multimediów