Jan Ekier

Zaczynał edukację muzyczną od prywatnych lekcji gry na fortepianie u Olgi Stolfowej, później kształcił się u niej w Szkole Muzycznej im. Władysława Żeleńskiego w Krakowie (do 1933). Tam też, u ks. Bernardino Rizziego, pobierał lekcje kompozycji. Studiował muzykologię na Uniwersytecie Jagiellońskim (1932–1934), następnie w Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie fortepian u Zbigniewa Drzewieckiego (1934–1937) i kompozycję u Kazimierza Sikorskiego (1934–1939). Uczył się również gry na organach u Bronisława Rutkowskiego (1940–1941).

W 1937 r. został laureatem VIII nagrody w III Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina w Warszawie. W czasie okupacji należał do najaktywniejszych muzyków walczącego podziemia, występował m.in. z repertuarem chopinowskim na tajnych koncertach dla mieszkańców stolicy. Po wojnie wiele koncertował w Polsce i na świecie (m.in. w Ameryce Południowej i Japonii), nagrywał dla radia i telewizji oraz wydawnictw płytowych.

Pracę pedagogiczną rozpoczął od nauczania solfeżu w krakowskiej szkole muzycznej (od 1933), po wojnie uczył gry na fortepianie: początkowo w szkole muzycznej w Lublinie, potem w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Sopocie (1947–1948, również w funkcji rektora uczelni), a od 1953 r. – w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Warszawie. Wykładał także na kursach mistrzowskich w światowych ośrodkach pianistyki. Jego wychowankami byli wybitni pianiści, m.in. Piotr Paleczny, Bronisława Kawalla i Yuko Kawai. Wielokrotnie zasiadał w jury międzynarodowych konkursów pianistycznych, m.in. w wielu edycjach Konkursu Chopinowskiego.

Jego dorobek kompozytorski obejmuje utwory orkiestrowe (m.in. nagrodzoną przez Towarzystwo Muzyki Współczesnej Suitę góralską na orkiestrę kameralną, 1935; wersja symfoniczna z 1937), kameralne, fortepianowe (np. Kolorowe melodie, 1949), wokalne (m.in. pieśń Szturmówka, 1942) oraz muzykę do filmu animowanego Dwie Dorotki (reż. Zenon Wasilewski, 1956).

Działalność edytorską rozpoczął zaraz po wojnie, współpracując z Polskim Wydawnictwem Muzycznym. Od 1959 r. był redaktorem naczelnym „Wydania Narodowego Dzieł Fryderyka Chopina” – 37-tomowej edycji źródłowo-krytycznej, ukończonej w 2010 r. (wspólnie z Pawłem Kamińskim), mającej doniosłe znaczenie dla światowej chopinologii: jest to najbliższy oryginałowi zapis wszystkich dostępnych dzieł Chopina.

Uhonorowany został licznymi nagrodami, wyróżnieniami i odznaczeniami państwowymi, m.in. doktoratem honorowym Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie (1995), Nagrodą Chopinowską przyznawaną przez Międzynarodową Fundację im. Fryderyka Chopina (1998), Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2000), Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2005), Orderem Orła Białego (2010) i Koryfeuszem Muzyki Polskiej (2013).