O utworze

Za domniemanych autorów Poloneza Trzeciego Maja zwykło się uważać poetę i dramatopisarza Franciszka Dionizego Kniaźnina (1750–1807) oraz Aleksandra Rodowskiego (XVIII w.), choć dotąd nie znaleziono dostatecznie mocnych dowodów potwierdzających ich autorstwo. Pieśń dotrwała do współczesnych czasów w dwóch wersjach – w opracowaniu Józefa Lea na zespół wokalno-instrumentalny oraz jako pieśń nieznanego twórcy z towarzyszeniem fortepianu.

Polonez Trzeciego Maja był jednym z wielu okolicznościowych utworów upamiętniających uchwalenie Konstytucji Trzeciego Maja, z którą naród polski wiązał ogromne nadzieje na zreformowanie kraju. Pierwsze wykonanie pieśni miało miejsce 8 maja 1791 r. podczas uroczystego balu wyprawionego w krakowskich Sukiennicach z okazji uchwalenia pierwszej w Europie i drugiej na świecie ustawy zasadniczej oraz przypadających na ten dzień imienin króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.

O randze pieśni świadczy użycie jej słów w słynnym koncercie Jankiela pochodzącym z XII Księgi Kochajmy się Mickiewiczowskiego Pana Tadeusza.