Andrzej Tadeusz Hałaciński

Kształcił się w Krakowie, w Gimnazjum św. Anny i Szkole Handlowej. Zaangażowany był w działalność Związku Walki Czynnej (1908–1910), Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” (1911–1914) oraz Związku Strzeleckiego (od 1912). Po wybuchu pierwszej wojny światowej wstąpił do Legionów Polskich, walczył jako dowódca plutonu, później kompanii (1915). Brał udział m.in. w bitwie pod Łowczówkiem (1914) oraz pod Kostiuchnówką (1916). W 1916 r. ukończył oficerski kurs piechoty w Baranowiczach. Niedługo po tym, w wyniku kryzysu przysięgowego (1917) i rozwiązaniu Legionów, dosięgnął go pobór do armii austro-węgierskiej. Zbiegł z frontu włoskiego i przedostał się do Warszawy, gdzie został aresztowany za dezercję. Po odzyskaniu wolności wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej, od 1918 r. w randze porucznika, a w wojnie z bolszewikami w 1920 r. – majora.

Od 1921 r. pracował w konsulacie RP w Berlinie, potem w Polskiej Agencji Telegraficznej. W latach 1923–1930 pozostawał w służbie Wojska Polskiego, od 1929 r. jako podpułkownik. Ponadto działał jako starosta w Brzesku (1929–1931), członek Rady Browaru Okocim (1931–1933), notariusz w Łucku (1934–1939) i Stanisławowie (od 1939), podejmował też liczne aktywności społeczne. Zmobilizowany we wrześniu 1939 r., objął obowiązki komendanta w Kowlu. Aresztowany przez Sowietów 17 września, przetrzymywany w obozie w Kozielsku, w 1940 r. wraz z innymi oficerami został wywieziony do Katynia i rozstrzelany.

Hałaciński był autorem wielu wierszy patriotycznych oraz wspomnień z czasów Legionów. Publikował je z sukcesem w latach międzywojennych w czasopismach: „Reduta”, „Kurier Wileński” i „Na straży”. Pisał wiele, gdy przebywał w niewoli i w obcym wojsku – w 1917 r. napisał pierwsze strofy Pierwszej Brygady, pisał też w Kozielsku. Gdy w Katyniu dokonano ekshumacji (1943), znaleziono przy nim i przy jego towarzyszach jego ostatnie wiersze.

Otrzymał najwyższe odznaczenia: Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (za bitwę pod Kostiuchnówką), Krzyż Niepodległości, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Walecznych, Złoty Krzyż Zasługi, a także pośmiertny awans do stopnia pułkownika (2007).