Anna Jachnina

Kształciła się we Włocławku u Sióstr Urszulanek i tam w 1933 r. zdała egzamin dojrzałości. Po ślubie (1935) z Julianem Jachną, oficerem, przeprowadziła się do Warszawy.

1 września 1939 r. zmierzyła się z dwiema tragediami – śmiercią swej dwuletniej córeczki i wybuchem wojny. Zatrudniła się w Szpitalu Okręgowym jako pielęgniarka. Wstąpiła do konspiracji, do komórki „Sztuka” w Biurze Informacji i Propagandy Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej, a jej zadaniem było pisanie i redagowanie tekstów poświęconych wojennej codzienności warszawiaków. Były to opowiadania, wspomnienia, wiersze, odezwy. Własne wspomnienia z września 1939 r. zawarła w przejmującym Pamiętniku z oblężenia Warszawy, który (pod godłem XY) wysłała na konkurs literacki ogłoszony w 1942 r. przez „Biuletyn Informacyjny” Biura Informacji i Propagandy Komendy Głównej AK. Jej praca wygrała (ex aequo – przyznano wówczas dwa pierwsze miejsca) i została wraz z innymi opublikowana w broszurze Pamiętnik z obrony Warszawy (we wrześniu 1942). Będąc doskonałą obserwatorką życia okupowanej Warszawy, pisała również niezwykle potrzebne, podtrzymujące ducha mieszkańców miasta teksty humorystyczne i satyryczne (wydane m.in. w 1943 r. w broszurze Anegdota i dowcip wojenny), wśród nich słynną, śpiewaną nie tylko w Warszawie, piosenkę Siekiera, motyka…

W 1942 r. roku została aresztowana przez Gestapo i osadzona na Pawiaku, następnie przewieziona do obozu koncentracyjnego w Auschwitz, a potem (w 1944) do obozu dla kobiet w Ravensbrück. Uratowana w akcji dyplomatycznej hrabiego Folkego Bernadotte’a, znalazła się w Szwecji.

W 1947 r. wróciła do Polski. Zamieszkała najpierw w Gdańsku, a w 1948 r. w Bydgoszczy, gdzie do 1974 r. pracowała jako dziennikarka Polskiego Radia. Zrealizowała ponad 300 audycji poświęconych głównie twórcom ludowym Pomorza i Kujaw oraz ich sztuce. Pozyskiwała nagrania, które stały się podstawą wydania pieśni (Pieśni ludowe z Kujaw, Pałuk i Kaszub, opracowane przez Pawła Bilerta, ze wstępem Anny Jachniny, PWM 1972), pisała artykuły i rozprawy etnograficzne, organizowała wiele wydarzeń promujących folklor.

Za swą działalność otrzymała liczne nagrody i odznaczenia, m.in. Nagrodę Artystyczną Wojewódzkiej Rady Narodowej w Bydgoszczy, nagrodę Polskiego Radia „Złoty Mikrofon”, odznakę Zasłużonego Działacza Kultury, Medal Stolema (1975) i Nagrodę im. Oskara Kolberga (1979).