Karol Sienkiewicz

Pochodził ze zubożałej rodziny szlacheckiej. Kształcił się w szkole ojców bazylianów w Humaniu, szkole podwydziałowej w Winnicy oraz w słynnym Liceum Krzemienieckim (1810–1812). Po odbyciu krótkiej praktyki palestranckiej w Kijowie został sekretarzem wizytatora szkół guberni wołyńskiej, podolskiej i kijowskiej, hrabiego Filipa Platera w Krzemieńcu (1813–1816), i brał czynny udział w organizowanych przez swego przełożonego spotkaniach literackich.

Pierwsze próby literackie i translatorskie podejmował jeszcze w okresie nauki w Liceum Krzemienieckim. Był prezesem Towarzystwa Młodzianów Gimnazjum Wołyńskiego oraz założycielem Klubu Piśmienniczego Wołyńskiego. Jako poeta zadebiutował w 1816 r. na łamach „Pamiętnika Warszawskiego”.

Swą aktywnością twórczą zwrócił uwagę księcia Adama Jerzego Czartoryskiego, który zarekomendował go jako guwernera synów hrabiego Stanisława Zamoyskiego. Towarzyszył im podczas podróży do SzwajcarII, Włoch i Niemiec (1817–1819). W 1819 r. pod kierunkiem bibliotekarza Łukasza Gołębiowskiego porządkował wielki księgozbiór Czartoryskich, zgromadzony w Puławach i Sieniawie. Celem wizyt w Paryżu oraz w AnglII i Szkocji (1819–1822), odbywanych na polecenie swego możnego protektora, było zdobycie przez Sienkiewicza możliwie najszerszych kompetencji bibliotecznych oraz dokonywanie do puławskiego księgozbioru zakupów cennych pozycji książkowych na rynku antykwarycznym oraz aukcyjnym. W 1824 r. Sienkiewicz został kierownikiem biblioteki Czartoryskich, którą prowadził wedle najwyższych wówczas standardów i uczynił najważniejszą polską książnicą gromadzącą publikacje z zakresu polskiej historII i literatury, prowadzącą szeroko zakrojoną działalność naukową i wydawniczą. Uchronił puławskie zbiory przed zniszczeniem w czasie powstania listopadowego, wywożąc je do Sieniawy i Warszawy. Przystąpił do powstania, wstępując do GwardII Narodowej, jednak bezpośredniego udziału w walkach nie brał, wspierając powstańców piórem. Po klęsce listopadowego zrywu przebywał w wielu miastach europejskich, działając na rzecz Czartoryskich, a także kontynuując działalność publicystyczną i biblioteczną. W 1834 r. na stałe przeniósł się do Paryża, gdzie przez kilka lat był sekretarzem księcia Adama Jerzego Czartoryskiego, a od 1838 r. poświęcił się organizacji Biblioteki Polskiej w Paryżu – największej na obczyźnie placówki bibliotecznej gromadzącej polonika. Kierował nią do 1853 r. Jest autorem utworów literackich i tekstów publicystycznych ogłaszanych m.in. na łamach „Tygodnika Polskiego”, „Biblioteki Polskiej”, „Dziennika Wileńskiego”, „Kuriera Warszawskiego”, „Kroniki Emigracji Polskiej” oraz „Niezapominajek”, a także rozpraw historycznych oraz katalogów bibliotecznych (m.in. Katalog duplikatów Biblioteki Puławskiej, 1830). Zasłużył się również jako redaktor m.in. „Kroniki Emigracji Polskiej”, „Biesiady Krzemienieckiej” oraz wielu prac literackich i historycznych. Za jego największe osiągnięcia translatorskie uchodzą Pani jeziora Waltera Scotta oraz Warszawianka Casimira Delavigne’a.

Był stryjecznym dziadkiem Henryka Sienkiewicza.