Konstanty Krumłowski

Naukę odbył w Krakowie: w Gimnazjum im. Sobieskiego i na Uniwersytecie Jagiellońskim (1890–1892). Studia prawnicze jednak przerwał na rzecz literatury i grania w teatrze. Zaczynał w trupach aktorskich, m.in. Lucjana Kwiecińskiego i Władysława Kicińskiego, występując pod pseudonimem „Manowski”. Później jednak, pod presją ojca, powrócił do niechcianej dziedziny – pracował w kancelarii adwokackiej, a także podjął trzyletnią praktykę w ministerstwie sprawiedliwości w Wiedniu. Przeważyła jednak pasja pisarska. Gdy po powrocie do kraju zamieszkał na krakowskim Zwierzyńcu, żywo zainteresował się podmiejskim folklorem i mieszkańcami tej dzielnicy, którzy stali się inspiracją jego najsłynniejszego utworu – wodewilu Królowa przedmieścia (1898). Zyskał nim sławę nie tylko w Krakowie. Utwór, grany przez wędrowne trupy, ale też znamienite polskie sceny (Teatr Słowackiego w Krakowie i Odeon w Warszawie), zekranizowany w 1937 r. przez Eugeniusza Bodo, stał się popularny w całej Polsce i wśród Polonii zagranicznej, podobnie zresztą jak wiele innych dzieł Krumłowskiego.

W latach 1896–1927 był redaktorem satyrycznego pisma „Bocian”. Współpracował też m.in. z „Nowościami Ilustrowanymi Krakowskimi” (1904–1925) i „Ilustrowanym Kurierem Codziennym” (1911–1931), w latach międzywojennych był kierownikiem literackim operetki w Teatrze Nowości w Krakowie.

Jego dorobek literacki obejmuje głównie dzieła sceniczne, m.in. Piękny Rigo (1899), Pensjonat kukułek (1901), Wolne miasto (1907), Śluby dębnickie, czyli Hanka z Dębnik (1915), Białe fartuszki (1919), Jaskółka z wieży Mariackiej (1937), także poradniki, jak niezwykle popularny Przewodnik zakochanych, czyli jak zdobyć szczęście w miłości i powodzenie u kobiet (1903, pod pseudonimem „Zawadzki”), liczne felietony (pisane pod wieloma pseudonimami, m.in. „Ali Ben-Bej”, „Ferdek Elektryk”, „Kupido”, „To ja”, „Wujcio Kostuś”), zbiory wierszy i tekstów satyrycznych, m.in. Pikanteria (1908), Rzeczy wesołe (1918), Nowe 100 000 żartów, dowcipów, anegdót [sic!], monologów (1920), wiele kupletów, skeczy, piosenek.

Twórczość Krumłowskiego ściśle była związana z Krakowem, ale bawiła całą Polskę i Polonię. Kraków dwukrotnie (1921, 1938) zorganizował mu jubileusze literackie. W 1936 r. pisarz otrzymał Srebrny Wawrzyn Akademicki za zasługi dla sceny polskiej.