O utworze

Chmiel cieszy się statusem najstarszej polskiej pieśni ludowej. Jej początków doszukiwano się niegdyś jeszcze w czasach pogańskich, lecz późniejsze badania wykazały, że pieśń powstała najprawdopodobniej pod koniec XV stulecia na obszarach Wielkopolski, skąd rozprzestrzeniła się na inne tereny Polski. Istnieją dwa warianty tekstowe pieśni: Oj, chmielu, chmielu, ty bujne ziele i Ażebyś ty chmielu na te tyczki nie lazł.

Bazującą na pentatonice pieśń wykonywano podczas obrzędu oczepin w trakcie uroczystości weselnych. Z głowy panny młodej zdejmowano wówczas symbolizujący panieństwo wianek i zakładano czepiec potwierdzający jej przynależność do stanu kobiet zamężnych. Jeszcze na początku XIX wieku pieśń wykonywano w domach i szlachty, i chłopstwa.

 Chmiel stał się tematem jednej z improwizacji Fryderyka Chopina na koncercie w Kärtnertheater w Wiedniu 11 sierpnia 1829 r. Wiedeński występ artysty, przeniknięty pierwotnym ludowym żywiołem, wzbudził ogromne poruszenie, prowokując publiczność – według relacji kompozytora – nawet do „skakania po ławkach”. Motywów pieśni doszukiwano się też w Chopinowskim Nokturnie b-moll op. 9 nr 1.