O utworze
Psalm XLVII „Kleszczmy rękoma”
AkompaniamentWydany w 1579 r. Psałterz Dawidowy Jana Kochanowskiego był zbiorem wyjątkowym w staropolskiej twórczości literackiej, stanowiąc nie tylko poetyckie arcydzieło, ale także przykład oryginalnego myślenia o sztuce translatorskiej. Również ogłoszone drukiem w 1580 r. Melodie na „Psałterz Polski” Mikołaja Gomółki – muzyczne opracowanie obszernego dzieła Kochanowskiego – są ewenementem w muzyce staropolskiej.
Wielogłosowe opracowanie polskiego przekładu 150 biblijnych psalmów wyróżniało się oryginalnym związaniem warstwy słownej i muzycznej. Gomółka dopasował kształt muzycznych myśli do złożonych struktur wersyfikacyjnych stworzonych przez Kochanowskiego, a także podjął próbę odwzorowania w muzyce obrazów i znaczeń zawartych w poezji.
Melodie na „Psałterz Polski” Gomółki uznano w późniejszych wiekach nie tylko za przełomowe dzieło muzyczne wieków dawnych, ale również za pomnik kultury narodowej. O użytkowym przeznaczeniu zbioru oraz adresowaniu go do rodaków świadczą zamieszczone w druku słowa kompozytora o psalmach:
Są łacniuchno uczynione,
Prostakom nie zatrudnione,
Nie dla Włochów, dla Polaków
Dla naszych prostych domaków.
W pochodzącym ze zbioru radosnym Psalmie XLVII „Kleszczmy rękoma” dostrzec można proste zabiegi muzyczne odwzorowujące poetyckie frazy. Kompozycja odznacza się tanecznym charakterem współgrającym z warstwą tekstową nawołującą do klaskania w dłonie.
Tekst
wszyscy śpiewajmy Panu chętliwie,
Panu nad pany, Panu groźnemu,
Królowi wszego świata możnemu.
2. Ten niedobyte podał nam grody,
Ten pod nas możne podbił narody.
Dał nam w dziedzictwo i w używanie
Włość Jakubowę, swoje kochanie.
3. Oto w swój kościół w wesołym pieniu,
oto wstępuje w głośnym trąbieniu.
Dajcie cześć Panu, dajcie naszemu,
śpiewajcie Bogu, Bogu wiecznemu!
4. Ten władnie światem sam niezmierzonym,
Temu śpiewajcie pieniem uczonym.
Wszytkim narodom Ten rozkazuje
i wiecznie na swym tronie króluje.
5. Mocarze ziemscy k’Niemu przystali,
Królowie królem swym Go wyznali.
Wielka cześć Jego, cześć niezmierzona,
niebem nie może być ogarniona.