O utworze
Wojenko, wojenko
Akompaniament
Wojenka; Legun na wojence
Do broni - I wojna światowa Pieśń powstała najprawdopodobniej w sierpniu 1917 r. w kręgu żołnierzy walczących w 3. Pułku Piechoty Legionów Polskich. O popularności utworu świadczą liczne wersje tekstu, z którym pieśń była wykonywana podczas pierwszej i drugiej wojny światowej oraz w dwudziestoleciu międzywojennym. W okresie stanu wojennego powstały liczne kontrafaktury (podkładanie nowego tekstu pod istniejącą już muzykę) legionowego szlagieru, z których najpopularniejszą była ta szydząca z generała Wojciecha Jaruzelskiego:
Wojciechu, Wojciechu!
Cóżeś ty uczynił?
„Solidarność” zamknął,
A naród zniewolił,
Swój mundur ześwinił.
W zbiorze pieśń zamieszczono z najbardziej rozpowszechnionym wariantem tekstowym, porównującym wojnę do fatalnej i zaborczej kochanki, której pełnemu grozy urokowi nie potrafią oprzeć się zakochani w niej żołnierze.
Tekst
że za tobą idą, że za tobą idą
chłopcy malowani?
2. Chłopcy malowani, sami wybierani.
Wojenko, wojenko, wojenko, wojenko,
cóżeś ty za pani?
3. Na wojence ładnie, kto Boga uprosi,
żołnierze strzelają, żołnierze strzelają,
Pan Bóg kule nosi.
4. Maszeruje wiara, pot się krwawy leje,
raz, dwa, stąpaj, bracie, raz, dwa, stąpaj bracie,
to tak Polska grzeje.
5. Wojenko, wojenko, cóżeś tak szalona?
Kogo ty pokochasz, kogo ty pokochasz,
jeśli nie leguna?
6. Jeśli nie leguna, jeśli nie piechura?
A za tobą idzie, a za tobą idzie
relutonów chmura.
7. Wojenko, wojenko, co za moc jest w tobie?
Kogo ty pokochasz, kogo ty pokochasz,
w zimnym leży grobie.
