Ignacy Jan Paderewski

Kształcił się w Instytucie Muzycznym w Warszawie (1873–1878, m.in. fortepian u Juliusza Janothy), następnie w Berlinie (1882 i 1884, kompozycja u Friedricha Kiela i Heinricha Urbana) i w Wiedniu (1884–1885 i 1887–1888), gdzie doskonalił warsztat pianistyczny pod kierunkiem Teodora Leszetyckiego.

 

Jego światowa kariera pianistyczna, zapoczątkowana w 1888 r. recitalem w Sali Erarda w Paryżu, trwała ponad pięć dekad. Koncertował we wszystkich krajach Europy, obu Amerykach, Australii, Nowej Zelandii, Afryce Południowej. Zyskał popularność, podziw i uwielbienie na całym świecie. Swój sukces, powszechny szacunek i pozyskany majątek wykorzystał znakomicie dla sprawy polskiej niepodległości, podejmując wiele działań o charakterze charytatywnym oraz społeczno-politycznym. Podczas pierwszej wojny światowej organizował w Stanach Zjednoczonych spotkania i koncerty, na których wygłaszał płomienne mowy patriotyczne, apelując o pomoc dla walczących rodaków (rezultatem było m.in. blisko 30 tysięcy ochotników ze Stanów zgłaszających się do tworzonej we Francji polskiej armii). Dzięki jego osobistym kontaktom z prezydentem Thomasem Woodrowem Wilsonem (w 1917 r. przedstawienie memoriału) Stany Zjednoczone wśród warunków podpisania traktatu pokojowego postawiły sprawę utworzenia niepodległego państwa polskiego.

 

16 stycznia 1919 r. w wolnej Polsce Paderewski został premierem i ministrem spraw zagranicznych, zaś 28 czerwca w imieniu Polski (wraz z Romanem Dmowskim) podpisał traktat wersalski. Pod koniec 1919 r. złożył dymisję, wyjechał do Szwajcarii i wznowił działalność koncertową. W służbie ojczyzny pozostawał jako delegat polskiego rządu na międzynarodowych konferencjach (1920–1921).

 

Po wybuchu drugiej wojny światowej mimo zaawansowanego wieku podjął podróż do Stanów Zjednoczonych, by znów działać na rzecz walczącej Polski. Tam zmarł. Pochowany został na cmentarzu wojskowym Arlington w Waszyngtonie, ale w 1992 r. jego prochy zostały przeniesione do ojczyzny, do krypty katedry św. Jana w Warszawie.

 

Twórczość kompozytorska Paderewskiego obejmuje głównie dzieła fortepianowe (m.in. znany szeroko Menuet G-dur, Album majowe, Humoreski koncertowe), także orkiestrowe (m.in. Symfonia h-moll, Koncert fortepianowy a-moll, Fantazja polska gis-moll na fortepian i orkiestrę), kameralne, pieśni na głos i fortepian oraz operę Manru (1901, wystawiona w Dreźnie, we Lwowie oraz w Nowym Jorku w Metropolitan Opera). Od 1937 r. był redaktorem naczelnym (wraz z Józefem Turczyńskim i Ludwikiem Bronarskim) wielotomowej edycji Dzieł Wszystkich Fryderyka Chopina.

 

Paderewski jako wybitny artysta i mąż stanu uhonorowany został licznymi doktoratami honoris causa (14), nagrodami i orderami, m.in. Orderem Orła Białego (1921), Wielkim Krzyżem Orderu Polonia Restituta z Gwiazdą (1923) i pośmiertnie Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari (1941), a także wysokimi odznaczeniami Wielkiej Brytanii, Francji, Włoch, Hiszpanii, Rumunii i innych krajów.