Michał Kleofas Ogiński

Urodzony w rodzinie magnackiej, otrzymał solidne, wszechstronne wykształcenie. Pierwsze lekcje gry na skrzypcach, klawikordzie, a także podstawy teorii i basu cyfrowanego pobierał u Józefa Kozłowskiego. W Warszawie doskonalił grę na skrzypcach u Ivana Jarnovicia, zaś w Paryżu u Giovanniego Viottiego (1789) i Pierre’a Baillota (1810).

Z woli króla Stanisława Augusta Poniatowskiego został komisarzem skarbu Wielkiego Księstwa Litewskiego. Wyróżniony wysokimi odznaczeniami – Orderem Świętego Stanisława (1788) i Orderem Orła Białego (1789) – wyjeżdżał z misjami dyplomatycznymi do Hagi, Amsterdamu i Londynu (1790–1791). Podczas obrad Sejmu Czteroletniego (1788–1792) nie opowiedział się za Konstytucją Trzeciego Maja, lecz stanął po stronie konfederatów targowickich. Później zdecydowanie zmienił stanowisko i wziął udział w powstaniu kościuszkowskim – na Litwie w 1794 r. poprowadził do walki m.in. utworzony przez siebie pułk kawalerii. Po upadku powstania wyemigrował do Wenecji, a jego majątek został skonfiskowany. W latach 1797–1798 przebywał w Paryżu, angażując się przez jakiś czas w działalność niepodległościową (m.in. osobiście poznał Napoleona Bonaparte).

By powrócić do kraju, musiał złożyć przysięgę wierności carowi Aleksandrowi I. W 1802 r. zamieszkał w posiadłości Zalesie niedaleko Wilna, która wkrótce stała się ważnym miejscem spotkań środowisk kulturalnych. Odbywały się tam koncerty, przedstawienia teatralne, dyskusje. W 1823 r. wyjechał na stałe do Florencji (ze względu na stan zdrowia żony), gdzie pozostał do śmierci. Jest pochowany w bazylice Santa Croce.

W latach 90. komponował utwory fortepianowe – głównie polonezy, w tym Pożegnanie Ojczyzny, mazurki, walce, menuety, kadryle, marsze – oraz pieśni i romanse. Jest autorem libretta i muzyki jednoaktowej opery Zélis et Valcour ou Bonaparte au Caïre (Zélis i Valcour, czyli Bonaparte w Kairze, 1799–1801; niewystawiona za życia twórcy). Jego utwory są ważną częścią dorobku polskiego preromantyzmu, a miniatury fortepianowe pisane są z dużym talentem i rysem oryginalności.

Ogiński jest ponadto autorem pisanych po francusku Listów o muzyce (tłumaczenie polskie wydane w 1956 r.) oraz Pamiętników o Polsce i Polakach od r. 1788 do końca r. 1815 (Paryż 1826–1827, tłumaczenie polskie Poznań 1870–1873), stanowiących cenne dokumenty historyczne.