O utworze

Dla wielu pokoleń Polaków słowo „Sybir” było synonimem męczeństwa i katorgi, a samo jego brzmienie budziło grozę i przerażenie. Pierwsze zsyłki Polaków niepokornych wobec rosyjskich władz na położoną w głębi Rosji Syberię rozpoczęły się niedługo po upadku konfederacji barskiej i trwały nieprzerwanie aż do drugiej połowy XX stulecia. Zesłania na Sybir były okrutnym narzędziem represji wobec przedstawicieli narodu polskiego. Stanowiły także instrument zastraszania Polaków pozostających w podzielonym przez zaborców kraju. Przyczyniły się do śmierci wielu istnień ludzkich, nienawykłych do niezwykle trudnych warunków życia na Syberii. Na Sybir można było trafić pod lada pretekstem wraz z całą rodziną. Zesłańcy – najczęściej więźniowie polityczni – stanowili darmową siłę roboczą, niewielu z nich było dane powrócić do ojczyzny po odbyciu kary.

Powstały w latach 90. XX wieku Marsz Sybiraków upamiętnia wszystkich polskich zesłańców, zarówno tych wywiezionych jeszcze w czasach Imperium Rosyjskiego, jak i tych deportowanych z rozkazu władz radzieckich. Podniosłą i pełną liryzmu pieśń skomponował Czesław Majewski do słów Mariana Jonkajtysa. Jest ona przejmującym zapisem tragicznych doświadczeń wielu pokoleń sybiraków. Pieśń ogłoszona została oficjalnym hymnem reaktywowanego w 1989 r. Związku Sybiraków.