O utworze
Psalm o Gwieździe
AkompaniamentObok Psalmu stojących w kolejce, wykonywany przez Krystynę Prońko (ur. 1947) oraz Teresę Haremzę (1952–1996) protest song Psalm o Gwieździe stał się jednym z najbardziej przejmujących fragmentów Kolędy-Nocki – musicalu z muzyką Wojciecha Trzcińskiego i librettem Ernesta Brylla, w reżyserii Krzysztofa Bukowskiego (1950–2001), wystawionego 18 grudnia 1980 r. na deskach Teatru Muzycznego w Gdyni i będącego żywą reakcją świata artystycznego na wydarzenia Sierpnia ’80. Twórcy spektaklu nie stronili także od aluzji do mających miejsce dziesięć lat wcześniej, w grudniu 1970 r. tragicznych zajść na Wybrzeżu.
Psalm o Gwieździe wzmagał przyjętą przez autorów jasełkową konwencję Kolędy-Nocki. Na scenie, której tło stanowiły ramiona stoczniowych dźwigów, stopniowo formujących się w kształt orła, pojawiał się Archanioł trzymający w dłoniach betlejemską gwiazdę z napisem „Solidarność”. W Psalmie o Gwieździe wzywano ludzi żyjących w PRL-owskiej rzeczywistości – także tych biednych, samotnych, obłąkanych i przerażonych, do podążania za światłem betlejemskiej gwiazdy („pójdźcie za naszą Gwiazdą / pójdźcie w jasności jasność”). Po wybrzmieniu utworu aktorzy – burząc konwencję czwartej ściany, czyli symbolicznej granicy oddzielającej ich od publiczności – schodzili ze sceny do widzów, by podzielić się wigilijnym opłatkiem.
Kolęda-Nocka została obwołana polskim Hair. Po wprowadzeniu stanu wojennego 13 grudnia 1981 r. zakazano wystawiania musicalu. Zniszczono także wszystkie istniejące dekoracje i kostiumy, by spektaklu nigdy nie udało się ponownie wystawić.
Tekst
co jecie chleb powszedni,
pójdźcie za naszą Gwiazdą,
pójdźcie w jasności jasność.
2. Ci, co gorzko płaczecie,
ci, co drogi nie wiecie,
pójdźcie za naszą Gwiazdą,
pójdźcie w jasności jasność.
3. Ci, co jesteście sami
od bólu obłąkani,
pójdźcie za naszą Gwiazdą,
pójdźcie w jasności jasność.
4. I wy, co bez uśmiechu,
i wy z brudu i grzechu,
pójdźcie za naszą Gwiazdą,
pójdźcie w jasności jasność.
5. I maleńcy nieważni,
i żyjący w bojaźni,
pójdźcie za naszą Gwiazdą,
pójdźcie w jasności jasność.
6. I wy, życiem zmęczeni,
otępieni cierpieniem,
pójdźcie za naszą Gwiazdą,
pójdźcie w jasności jasność.
7. Niech to światło ogromne
stanie się naszym domem,
niech w promieniach tej gwiazdy
ręce ogrzeje każdy.
8. Niech odetchnie wolnością
pod jasności jasnością.
Pójdźcie za naszą Gwiazdą,
pójdźcie w jasności jasność.