O utworze
Tam na błoniu błyszczy kwiecie
Akompaniament
Tam na błoniu; Ułan i dziewczyna; Ułan na widecie; Ułan na wedecie
Tony powstania listopadowego O powstaniu wdzięcznej pieśni Tam na błoniu błyszczy kwiecie krąży kilka anegdot, z których najsłynniejszą jest ta przekazana przez Michała Rollego, mówiąca o tym, że utwór został napisany w okresie działań powstańczych w 1831 r., a impulsem do jego stworzenia było spotkanie podejrzanie zachowującej się dziewczyny, którą autor, Franciszek Kowalski, bezpodstawnie podejrzewał o szpiegostwo na rzecz Rosjan. Inni badacze twierdzą jednak, że pieśń powstała jeszcze w okresie kampanii napoleońskich. Swego najsłynniejszego wiersza Franciszek Kowalski – twórca licznych utworów o tematyce patriotycznej – nie opublikował za życia, choć według literaturoznawczych ustaleń wiersz wyróżnia się na tle innych dzieł epoki wersyfikacyjną wirtuozerią, utrwalając zdobycze sylabotonizmu.
Autorem muzyki był najprawdopodobniej austriacki hrabia i kompozytor działający w Wiedniu i Neapolu, autor licznych baletów – Wenzel Robert Gallenberg, choć do dziś nie udało się ustalić, z którego jego dzieła zaczerpnięta została melodia popularnej pieśni powstańczej. Niektórzy błędnie przypisywali autorstwo pieśni samemu Fryderykowi Chopinowi, lecz wielki twórca romantyczny jedynie wykorzystał jej melodię w napisanym w latach 1838–1839 Mazurku e-moll op. 41 nr 1.
Piosenka cieszyła się popularnością także podczas kolejnych zrywów narodowych – powstania styczniowego i w okresie pierwszej wojny światowej.
Tekst
stoi ułan na widecie,
a dziewczyna jak malina
niesie koszyk róż.
„Stój, poczekaj moja duszko,
skąd tak drobną stąpasz nóżką?”
„Jam z tej chatki, rwałam kwiatki
i powracam już”.
2. „Może kryjesz wrogów tłuszczę?
Daj buziaka, to cię puszczę”.
„Jam nie taka, dam buziaka,
tylko z konia zsiądź!”
„Z konia zsiądę, prawo złamię,
za to kulą w łeb dostanę”.
„Jakiś prędki, dość twej chętki,
bez buziaka bądź”.
3. „Choć to życie ma kosztować,
muszę ciebie pocałować”.
„Żal mi ciebie, jak Bóg w niebie,
bo się zgubisz sam”.
„A jak służbę mą porzucę
i szczęśliwy do dom wrócę?”
„Bądź spokojny, wrócisz z wojny,
pocałunek dam”.
4. „Gdy szczęśliwy wrócę z boju,
gdzież mam szukać cię w pokoju?”
„Tam w tej chatce, przy mej matce,
nad strumykiem wzdłuż”.
„Lecz gdy zginę w boju snadnie,
to buziaczek mój przepadnie”.
„Wierna tobie, na twym grobie
ucałuję krzyż”.
